भगवन्तं साकारत्वेन निर्दिश्य प्रार्थनां कुर्वन्तं कञ्चन ग्रामीणकृषिकं कश्चन पण्डितः शास्त्रीयं प्रार्थनाक्रमं बोधयति । अनन्तरदिने पण्डितेन उपदिष्टं प्रार्थनाक्रमं स्मर्तुम् अशक्नुवन् सः कृषिकः नितरां परितप्तः भवति । रात्रौ पण्डितस्य स्वप्ने देवः प्रत्यक्षीभूय वदति - 'कृषिकः स्वीयक्रमम् अनुचितम् इति मन्यते । त्वया बोधितः क्रमः तेन न स्मर्यते । नितरां परिताप्यति । अहमपि परितपामि' इति । प्राप्तविवेकः पण्डितः उषसि एव कृषिकस्य गृहं गत्वा - 'भक्तिः एव गरीयसी । अतः स्वीयेन क्रमेण एव प्राथनां कुरु' इति वदति ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
This story shows that personal devotion is more important than following a strict sequence. A scholar, teaches a farmer, proper way to pray. The next day, the farmer, unable to remember the prayer sequence as the scholar taught him, becomes very sad. That night, the deity appears to the scholar in a dream and says, "The farmer thinks his prayer method is wrong and also does not remember the sequence you taught him. He is suffering greatly, and I too am suffering because of this." The next morning, the scholar, understanding the situation, goes to the farmer's house and says, "Devotion is the most important. So, pray in your own way, as you usually do."

लोके जनाः स्वानुभवानुरूपानेव शास्त्रोपदेशान् गृह्णन्ति इत्यस्य उदाहरणं भवितुमर्हति इयं कथा । कदाचित् तीर्थयात्रां कुर्वन्तौ सुहृदौ मार्गभ्रष्टौ भूत्वा क्षुद्बाधया इतस्ततः अटित्वा अन्ते कस्मिंश्चित् ग्रामे देवपूजानिमित्तं परिकल्पितार्थं भोजनार्थम् उपविष्टवन्तौ । भोजनसमये जनैः उक्तं श्लोकं श्रुत्वा तयोर्मध्ये एकः चिन्तयति यत् भोजने विरलतया लब्धे न अधिकं खादेयम् यतः मम तीर्थयात्रायां विघ्नः भवेत् इति । स्वल्पकालानन्तरं 'अहं वैश्वानरो भूत्वा..’ श्लोकं श्रुत्वा अपरः चिन्तयति यत् अद्य भूरिभोजनं करिष्यामि यतः अन्तः स्थितः वैश्वानररूपः देवः भुक्तम् अन्नं पाचयति इति ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
This story tells how individuals interpret spiritual teachings based on their personal experiences. Once, two friends, while on a pilgrimage, became lost on their way and, suffering from hunger, wandered here and there. Finally, they reached a village and while they were eating, they heard a verse spoken by the people around them. Upon hearing this, one of them thought to himself, “Since food is scarce, I should not eat too much, for it may hinder my pilgrimage.”. Shortly after, hearing another verse, one of them thought, “Today I shall eat a hearty meal, for the deity in the form of the inner fire will digest the food that I eat”.

कदाचित् राजगृहनगरे भिक्षाप्राप्त्यर्थं सञ्चरत्सु केषुचित् बुद्धशिष्येषु कश्यपः इति कश्चन अन्यतमः शिष्यः मन्त्रविद्याबलात् स्तम्भस्य उपरि स्थापितं स्वर्णपूर्णं चन्दनकरण्डकं प्राप्तवान् । वृत्तं ज्ञात्वा बुद्धः असन्तुष्टः सन् कश्यपं वदति यत् तत् त्वदीयं न, तस्य प्राप्त्यर्थं कृतः प्रयासः अधोगतिं निरूपयति इति । सामर्थ्यातिशये प्रदर्शिते कथम् अधोगतिं निरूपयति इति कश्यपेन पृष्टे बुद्धः अवगमयति यत् यः वासनाभिः व्यमोहैः च विमुक्तेन भिक्षुना आशया करण्डकप्राप्त्यर्थं प्रयासः कृतः । पौनःपुन्येन प्राप्तम् एतत् दौर्बल्यं निश्चयेन अधोगतिं प्रापयति इति ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
Once, Buddha’s disciple named Kashyapa used his knowledge of mantras to lift a golden sandalwood pot from a pillar while seeking alms. When Buddha heard this, he told Kashyapa that the pot was not his and that his effort has led him downward. Kashyapa, surprised, asked how such a display of skill could be wrong. The Buddha explained that the monk, though free from desires, was driven by past attachments and delusions, and such actions would lead him downward.

कदाचित् प्रभाकरः नामा कश्चन गृहस्थः शङ्काराचार्यं दृष्ट्वा प्रार्थयते यत् तस्य द्वादशवर्षीयं जडबुद्धिपुत्रं आशीर्वादेन अनुगृह्य अस्य जडबुद्धितां निवारयतु इति । शङ्काराचार्यः बालकेन सह सम्भाषणं कृत्वा ज्ञातवान् यत् एषः महात्मा अस्ति इति, अपि च पुत्रं मया सह प्रेषयतु इति वदति । पितुः अनुज्ञां प्राप्य शङ्कराचार्येण सह निगर्तः सः बालकः गच्छता कालेन महावेदान्ती जातः । आत्मस्वरूपादिकं हस्तस्थम् आमलकम् इव तस्य स्पष्टम् आसीत् इत्यतः शङ्काराचार्यः तस्य नाम कृतवान् - ‘हस्तामलकः' इति ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
One day, a man named Prabhakara met Shankaracharya and asked him to bless his twelve-year-old son, who was slow-witted. After speaking with the boy, Shankaracharya realized that the child was very special. He told Prabhakara to send the boy with him. With his father's permission, the boy left with Shankaracharya. Over time, the boy became a great scholar of Vedanta. He understood the true nature of the self, just like someone clearly seeing a fruit in their hand. Because of this, Shankaracharya gave him the name "Hastamalaka" (meaning "the one with the fruit in his hand").

कदाचित् वयं चिन्तयामः यत् 'अहम् एकाकी अस्मि' इति । अस्यां कथायाम् अपि पुत्रः तथैव चिन्तयति । किन्तु पिता निदर्शनेन दर्शयति यत् जीवने कोऽपि कदापि न एकाकी । भगवान् सदा अस्माभिः सह स्थित्वा अस्मान् रक्षति । सः एव अस्मान् कष्टकाले तारयिष्यति इति ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
Sometimes, we think to ourselves, "I am all alone." In this story, the son thinks the same way. However, the father shows through an example that no one is ever truly alone in life. God is always with us, protecting us. It is He who will save us in times of difficulty.

जगद्देवः इति कश्चन राजा प्रभूतां सम्पत्तिं सम्पादयितुं सर्वदा युद्धे रतः भवति । जगत् एव जेतव्यम् इति तस्य इच्छा । कदाचित् कश्चन संन्यासी आगत्य सुन्दरैः उदाहरणैः राजानं दर्शयति यत् कथं समग्रा भूमिः सम्पत्तिः वा भोक्तुं न शक्यते । अपि च जगदेव जेतव्यमिति मूर्खता अस्ति । राज्ञः आद्य कर्तव्यं भवति यत् जनानां शन्तिं, समृद्धिं, सुखं च चिन्तयेत् । तदनन्तरं राजा युद्धादिप्रयासं स्थगयित्वा शासनकार्येषु अवधानवान् जातः ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
There was a king named Jagaddeva who was always focused on fighting wars to gain wealth and power. His goal was to conquer the whole world. One day, a wise sage visited him and used simple examples to show the king that it's impossible to enjoy all the land or wealth. The sage also told him that wanting to conquer the world was foolishness. He reminded the king that his main responsibility was to ensure the peace, prosperity, and happiness of his people. After this, the king stopped his wars and started focusing on ruling wisely.

कदाचित् गुरोः प्रवचनानन्तरं शिष्येण आनन्देन मया देवः दृष्टः इति कथिते अन्ये शिष्याः हसन्ति । एवमेव बहुवारं प्रवृत्ते, एकस्मिन् दिने गुरुः वदति यत् - 'पुनः देवः दृश्यते चेत् गुरुत्वप्राप्तितः पूर्वं किं किं पापकार्यं कृतं मया इति त्वया प्रष्टव्यम् । तदा एव भवता देवः दृष्टः इत्येतत् प्रमाणितं भवेत्‘ इति । अनन्तरदिने तेन देवः दृष्टः इति निरूपितं भवति । तत् कथमिति जिज्ञासायां कथां शृण्वन्तु ।
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
Once, after the Guru’s lecture, when disciple Ananada said, 'I have seen God,' the other disciples laughed. This happened many times. One day, the Guru said, 'If you see God again, you must first ask me what sinful actions I have committed before attaining the state of a guru. Only then will it be confirmed that you have indeed seen God.' A few days later, it was confirmed that God had been seen. Now, listen to the story to understand how this happened.

सर्वे अपि अपत्यस्य जन्मदिनं निमित्तीकृत्य किमपि उपायनं यच्छन्ति । तत् सर्वं लौकिकम् उपयानं भवति प्रायशः । अस्यां कथायां पुत्र्याः जन्मदिननिमित्तं पिता तिस्रः पेटिकाः ददाति । किं भवितुम् अर्हति तासु पेटिकासु ? कीदृशानि उपायनानि ? लौकिकानि वा तत्त्वबोधकानि वा ? आगच्छन्तु कथां शृण्मः । वयम् अपि तादृशानि उपायनानि एव बालेभ्यः दातुं प्रयत्नं कुर्मः
(“केन्द्रीयसंस्कृतविश्वविद्यालयस्य अष्टादशीयोजनान्तर्गततया एतासां कथानां ध्वनिप्रक्षेपणं क्रियते”)
Everyone gives certain gifts on a child’s birthday. The gifts are usually worldly. In this story, the father gives three boxes on the occasion of his daughter's birthday. What might be in those boxes? What kind of gifts are these? Are they worldly or spiritual in nature? Come, let us listen to the story. Let us also try to give such gifts to our children.